Τίτλος πρωτοτύπου: Žert

"Το διαβάσαμε για πρώτη φορά σαν Ευαγγέλιο μέσα στη δικτατορία, σ' εκείνο το τομίδιο μικρού σχήματος, με το μαύρο, εγκάρσια μαχαιρωμένο θαρρείς, εξώφυλλο των εκδόσεων «Κάλβος». Η μετάφραση ήταν του Ανδρέα Τσάκαλη -από τα τσέχικα. Ο σταλινικός ολοκληρωτισμός καταγγελλόταν εδώ με συγκλονιστική τόλμη μαζί μ' έναν σαρκαστικό κυνισμό που έκανε τα εφηβικά μας αντανακλαστικά να μουδιάζουν. Και τώρα το ξαναδιαβάζουμε, στην καινούρια ελληνική μετάφρασή του, με βάση την αναθεωρημένη γαλλική έκδοση, με ανανεωμένο ενδιαφέρον, με λίγη από την παλιά συγκίνηση, με μεγαλύτερη ωριμότητα, με λογοτεχνικά περισσότερο και όχι τόσο πολιτικά κριτήρια. Και το επανεκτιμάμε: όχι μονάχα για την απροσχημάτιστη κριτική του στο σοβιετικό σοσιαλιστικό μοντέλο, αλλά για τη σχεδόν κινηματογραφική τεχνική του, τις ποικίλες αποχρώσεις της αφήγησης, τη σκυτάλη της οποίας παίρνουν διαδοχικά διάφορα πρόσωπα, συνθέτοντας μια τοιχογραφία μεγάλης ζωντάνιας και, μελαγχολικά οξυδερκούς, παρατηρητικότητας. Και κυρίως για το ιδιότυπο χιούμορ του -την αξία του οποίου, καθώς ομολογούσε πριν από χρόνια ο Κούντερα στον Φίλιπ Ροθ, διδάχτηκε στη διάρκεια της σταλινικής τρομοκρατίας - σημάδι αναγνώρισης στους δύσκολους καιρούς, σημάδι αντίστασης σε έναν στυφό, σοβαροφανή, φανατικό κόσμο." (Κατερίνα Σχινά, Ελευθεροτυπία, 5/7/2002)